ترس از خواب، خواب هراسی یا سومنوفوبیا

به طور کلی فوبیاها یا ترس های مرضی آن دسته از ترس هایی هستند که به صورت شدید و  ناگهانی در انسان بروز می نماید به طوری که انسان نمی تواند به این ترس ها غلبه کند و حتی ممکن است زمانی که در این موقعیت ها قرار می گیرد حتی دچار حملات پنیک نیز بشود.(علائمی از قبیل احساس اضطراب شدید لرزش بدن افزایش ضربان قلب و تعریق زیاد ترس و احساس مرگ)و به همین سبب افرادی که درگیر ترس های مرضی یا همان فوبیا هستند به شدت از قرار گرفتن در محیط ها یا مکان هایی که احتمال برانگیختگی فوبیای آن ها را دارد اجتناب میکنند تا احساس راحتی داشته باشند.

فوبیا به عنوان یک اختلال اضطرابی طبقه بندی می شود .بیشتر فوبیاها ممکن است تأثیر قابل توجهی در زندگی روزمره فرد مثل :روابط اجتماعی، کاری ،خانوادگی و اختلال در انجام دادن کارهای روزمره فرد داشته باشند.
از جمله شایع ترین فوبیاها می توان به ترس از حیوانات و حشرات ،ترس از ارتفاع ،ترس از مکان های بسته، ترس از خون ،ترس از دندان پزشکی و ترس از تاریکی اشاره کرد .

اما مطلبی و ترس مرضی که امروز میخواهیم به آن بپردازیم ترس از خواب، خواب هراسی یا سومنوفوبیا است.
برخی از افراد ترس عمیق و قدرتمندی از اشیا یا موقعیت هایی دارند که دیگران آن ها را نسبتاً بی ضرر و غیر ترسناک می دانند. مانند دلقک ها، عنکبوت ها یا تاریکی  و در حدود 15 درصد از بزرگسالان در مواقعی خاص که در موقعیت با ترسشان است رخ می دهد.  فرد مبتلا به خواب‌ هراسی که به عنوان هیپنوفوبیا نیز شناخته می‌شود. این افراد می‌تواند اضطراب و ترس شدید را در مورد به خواب رفتن تجربه کنند. که به طور بالقوه می‌تواند منجر به عواقب بلند مدت می شود.
خواب هراسی چیست؟

خواب هراسی ترس از به خواب رفتن است. در حالی که بسیاری از افراد می توانند از ترس هایشان  اجتناب کنند، خواب برای سلامتی و تندرستی ضروری است. نشان داده شده است که کم خوابی مزمن خطرات مرتبط با سلامتی مانند چاقی، دیابت و بیماری قلبی و مشکلات روحی و روانی دیگر از جمله :ابتلا به افسردگی، انواع دیگر اضطراب ها و عدم کنترل خشم روزمره را افزایش می دهد. تجربه ترس یا اضطراب شدید حول خواب می تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت کلی شما داشته باشد.

علائم خواب هراسی

بسیاری از فوبیا علائم مشابهی دارند. علائم رایجی که وقتی فرد در معرض شیء یا موقعیت ترسناک قرار می‌گیرد یا همان خوابیدن در انسان ها بروز می‌کند ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•     تعریق شدید
•     ضربان قلب تند
•     تنگی نفس و اختلال در تنفس
•     هراس یا ترس هنگام فکر کردن به خواب یا تلاش برای خواب (برخی افراد ممکن است این واکنش را در مورد چیزهایی که نشان دهنده خواب هستند، مانند تشک در فروشگاه داشته باشند)
•     لرزیدن بدن
•   اجتناب از موقغیت

این علائم همچنین بسیار شبیه به علائم یک اختلال پنیک که به آن اشاره کرده ایم  می باشد. تفاوت اصلی بین اختلالات هراس و فوبیا در این است که اختلالات پنیک به یک شی یا موقعیت خاص ارتباط تنگاتنگی ندارند. علائم فوبیا، مانند خواب‌هراسی، تنها زمانی تجربه می‌شوند که موقعیت ترسناک در حال وقوع یا نزدیک به وقوع باشد.
علت های خواب ‌هراسی

علل فوبیا، از جمله خواب ‌هراسی، نامشخص است. به طور کلی تصور می شود که فوبیا طبق نظریه استرس دیاتز از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ناشی می شود. معمولا فوبیا در دوران کودکی ایجاد می شود. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده فوبیا داشته باشد، چه به دلیل ویژگی های ارثی یا به دلیل تجربیات مشترک زندگی، ممکن است احتمال بروز آنها بیشتر باشد.
فوبیا در خانم ها نسبت به آقایان شایع تر است و می تواند در کنار سایر اختلالات اضطرابی نیز وجود داشته باشد.

اضطراب قبل از خواب یا ترس از به خواب رفتن یکی از علائم رایج اختلال کابوس و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است که هر دو معمولاً در ارتباط با تجربیات آسیب زا هستند. افراد مبتلا به این شرایط ممکن است ترس از به خواب رفتن داشته باشند. زیرا می خواهند از کابوس های آسیب زا اجتناب کنند. یا به این دلیل که در طول خواب احساس آسیب پذیری می کنند.

مطالعات نشان داده افراد مبتلا به PTSD (اختلال استرس پس از سانحه)که ترس از خواب را تجربه می کنند، بیشتر در معرض کابوس هستند. اجتناب از خواب و کم خوابی ناشی از آن نیز ممکن است احتمال ابتلا به بی خوابی را افزایش دهد. یک اختلال خواب که در آن برای افتادن و به خواب ماندن تلاش می کنید.

یکی دیگر از اختلالات خواب مرتبط با خواب هراسی، فلج خواب منفرد مکرر است. که در آن فرد هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن لحظه ای قادر به حرکت نیست که در برخی از فرهنگ ها و رسوم به آن بختک خواب نیز گفنه میشود که البته این نامگزاری آن توجیح  قابل درک است که این تجربیات می تواند استرس زا باشد. و منجر به عصبی شدن حول به خواب رفتن شود. اپیزودهای مکرر فلج خواب منفرد گاهی همراه با توهم رخ می دهد. این اختلال معمولاً در خانواده ها ایجاد می شود.

این نوع از فوبیا مانند اکثر فوبیاهای دیگر باعث  اختلال درروابط اجتماعی، کاری ،خانوادگی و اختلال در انجام دادن کارهای روزمره فرد میشود و مانند دیگر فوبیا ها باعث اجتناب از موقعیت که همان خواب است میشود و این خود دربرگیرنده مشکلات جسمی و روحی فراوان است که پیش تر به آن اشاره شد.
درمان های خواب هراسی

درمان‌های خواب‌هراسی مانند اکثر فوبیا های دیگر شامل ترکیبی از درمان های شناختی رفتاری و در صورت نیاز دارو است.

درمان از طریق مواجهه یا غرقه سازی

مواجهه درمانی یا غرقه سازی  تکنیکی از درمان است که فرد به کمک درمانگر با قرار دادن عمدی خود در معرض یک شی یا موقعیت ترسناک و افزایش تدریجی سطح قرار گرفتن در معرض آن با یادگیری تنظیم اضطراب است. مواجهه درمانی رایج ترین درمان برای فوبیای خاص است. می توان آن را در زندگی واقعی یا با استفاده از تکنیک هایی مانند واقعیت مجازی (ابتدا تسم کردن موقعیت تا به ترتیب مواجهه واقعی) انجام داد.

مواجهه و استفاده از لوازم و سریس خواب های راحت و مناسب مثل:تشک و بالش های مناسب و استفاده از چراغ خواب ها و نور مناسب خواب نیز تا حدود بسیار قابل توجهی به درمان این اختلال کمک می کند.

درمانگر به شما کمک می کند تا علائم اضطراب فیزیکی مانند ضربان قلب سریع یا تنگی نفس را شناسایی کنید. و زمان فروکش کردن این علائم را پیگیری کنید. آنها همچنین به شما مهارت های مقابله و تکنیک های آرام سازی مانند تنفس عمیق را آموزش می دهند. با گذشت زمان، از نردبانی از کم ترس ترین تجربه به ترسناک ترین تجربه بالا می روید. و در نهایت با هدف غلبه بر ترس از به خواب رفتن می خواهید. مواجهه درمانی برای درمان فوبیای خاص در بیش از 90 درصد افرادی که آن را امتحان می کنند موفقیت آمیز است.

درمان شناختی رفتاری(CBT)

درمان شناختی رفتاری (CBT) یک رویکرد درمانی درمانی است که بر تغییر رابطه بین افکار (شناخت ها)، احساسات و رفتارهای شما تمرکز دارد. سال‌هاست که از CBT برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می‌شود. و تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد CBT در کمک به افراد برای کاهش اضطراب، ترس و وحشت موثر است. CBT یا همان درمان شناختی رفتاری ممکن است یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای بزرگسالان یا کودکانی باشد که با خواب‌ هراسی دست و پنجه نرم می‌کنند.

در CBT، شما برای شکستن افکار غیر مفید در مورد خواب و پیاده سازی افکار و رفتارهای جدید و مفیدتر کار می کنید. برای مثال، اگر از خواب می ترسید زیرا فکر می کنید خوابیدن خطرناک است، متخصص سلامت روان به شما کمک می کند تا با تکنیک های بازسازی شناختی (شناسایی افکار غیر مفید و ایجاد افکار مفید) و مداخلات رفتاری، این فکر را حل کنید. این تکنیک ها ممکن است با مواجهه درمانی همپوشانی داشته باشند.

دارو

هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص برای خواب هراسی فرموله یا استفاده شود. با این حال، داروهایی که به کاهش اضطراب یا ترس کمک می کنند ممکن است در کاهش علائم کلی خواب هراسی مفید باشند مانند :بنزودیازپین‌ها D-cycloserine و بتا بلوکرها: بتا بلوکرها برای کاهش فشار خون استفاده می شوند. زمانی که مواجهه درمانی مؤثر نبوده و فرد نمی تواند از شیء یا موقعیت ترسناک اجتناب کند. مصرف مسدودکننده های بتا چند ساعت قبل ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند که مصرف دسته های دارویی ذکر شده حتما و حنما باید زیر نظر و با تجویز متخصصین اعصاب و روان باشند.